Bolące ucho u dziecka – jakie są przyczyny?

ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Zazwyczaj ból ucha u dziecka powiązany jest z przeziębieniem lub z inną chorobą wirusową, atakującą górne drogi oddechowe – niemniej, nie jest to jedyny powód dolegliwości w obrębie narządu słuchu. Jakie jeszcze mogą być przyczyny tego zjawiska? Co oznacza ból ucha u dziecka bez gorączki, przy katarze lub wzmagający się w porze nocnej?

Ból ucha u dziecka – czy zawsze oznacza zapalenie ucha środkowego?

Najczęściej występującą przyczyną bólu ucha u dziecka jest zapalenie ucha środkowego. Szacuje się, że to właśnie z tym problemem do lekarza zgłasza się rocznie około miliona małych pacjentów. Ból przy ostrym zapaleniu ucha środkowego jest dokuczliwy, ale jednocześnie stosunkowo łatwy do zlokalizowania – maluch, który już mówi, będzie w stanie dokładnie wskazać źródło dolegliwości. Ból ucha u dziecka w nocy może się nasilać, a w dzień – nieco słabnąć.

Bezpośrednią przyczyną rozwinięcia się bólu ucha w przebiegu stanu zapalnego, jest obecność płynu zakażonego bakteriami, przedostającymi się do ucha środkowego w wyniku trwającej infekcji nosogardła lub nosa (w przebiegu przeziębienia lub grypy – wówczas pojawia się ból ucha u dziecka przy katarze) czy w wyniku infekcji bakteryjnej, będącej dość rzadko następstwem alergicznego nieżytu nosa. Co istotne, ból może się nasilać, a jeśli nagle ustąpi, po czym z ucha wypływać będzie ropna wydzielina (a czasem podbarwiona krwią), może to oznaczać, że doszło do perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej. Stan ten wymaga oczywiście wizyty u lekarza. Więcej informacji o przebiegu oraz o leczeniu ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci znajduje się w artykule: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/choroby-wieku-dzieciecego/zapalenie-ucha-srodkowego-co-robic-gdy-dziecko-boli-ucho.

Bolące ucho u dziecka – pozainfekcyjne przyczyny dolegliwości

Ból ucha u dziecka bez gorączki, kataru czy kaszlu może wskazywać na pozainfekcyjne przyczyny zjawiska. Wśród nich wyróżnia się między innymi:

• powikłania po przebytych chorobach i infekcjach – w tym po wspomnianym już zapaleniu ucha środkowego, ospie wietrznej czy półpaścu;
• uszkodzenia struktur ucha na skutek urazów mechanicznych (w tym przebicie błony bębenkowej ostrym przedmiotem, zadrapanie lub skaleczenie struktur ucha, ugryzienie przez owada, uraz ciśnieniowy ucha lub też uraz głowy);
• częściowe lub całkowite zatkanie kanału słuchowego przez ciało obce umieszczone tam przez dziecko; przez opuchliznę towarzyszącą pojawieniu się czyraków i wyprysków lub też przez czop woskowy;
• oparzenie lub odmrożenie małżowiny usznej, a także podrażnienie skóry na zewnątrz i wewnątrz ucha przez substancje chemiczne (na przykład detergenty do sprzątania).

Ból ucha pojawia się także jako objaw nowotworu, natomiast ta przyczyna dolegliwości występuje stosunkowo rzadko. Jeśli rodzic samodzielnie nie jest w stanie wychwycić powodu bólu, koniecznie powinien skontaktować się z lekarzem pediatrą i/lub z laryngologiem.

Źródła:

1. dr hab. med. E. Hassmann-Poznańska, Ostre zapalenie ucha środkowego [w:] Medycyna Praktyczna, 10.11.2016
2. dr hab. med. A. Zakrzewska, Ból ucha u dziecka [w:] Medycyna Praktyczna, 29.03.2017
3. dr hab. med. D. Jurkiewicz, dr hab. med. B. Zielnik-Jurkiewicz, Zapalenie ucha środkowego [w:] Medycyna po Dyplomie 05/2012
4. A. Koniewska, lek. N. Zięba, dr n. med. N. Urbaniec-Domżalska, dr hab. n. med. W. Ścierski, Zapalenia uszu u dzieci [w:] Pediatria po Dyplomie 02/2019
5. Kuczkowski, Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 3
6. Kuczkowski, W. Sierszeń, J. Czaczkowski, Ból ucha – objaw chorób głowy, szyi i klatki piersiowej [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 2